Người Mạ: Nếu loạn dâm, trai gái phải trần mới nhất trụi, ăn ở máng heo.

Vợ chồng người Mạ gắn bó với nhau không chỉ vì tình cảm thương tình thuần tuý

Mà theo “quy tắc” hôn nhân của người Mạ, hai họ sui gia trong cùng một thế hệ được khuyến khích hôn phối tương hỗ.

Nếu vi phạm sẽ phải chịu trị rất nghiêm, vì tội loạn dâm này đôi trai gái phải trần truồng ăn vào máng heo trước sự chứng kiến của dân làng, giống như trường hợp giao phối với thú vật. Tình trạng ly hôn ít xảy ra trong các làng người Mạ, khi vợ chồng ly hôn phải được chủ làng chấp thuận mới hợp thức theo phong tục Mạ. Trường hợp hai vợ chồng đã có con với nhau, đứa con sẽ quyết định, nó thích sống với ai và người cha hoặc mẹ phải có bổn phận nuôi nấng.

Con trai thuộc dân tộc khác hoặc dân tộc Mạ nhưng ở buôn khác muốn cưới vợ trong buôn, phải đến ở nhà gái, vừa làm việc với dân làng để sinh sống, vừa giúp đỡ nhà gái.

Chuyện xét xử không chỉ do họ hàng mà còn do hội đồng già làng thu xếp một cách rất cẩn trọng, do việc li dị của hai người, thường dẫn đến sự cắt đứt quan hệ tốt đẹp giữa hai họ đã trở thành thông gia. Thường sau khi cưới vợ, chàng trai ở hẳn bên buôn của vợ và gia đình mới được gây dựng này trở nên thành viên của buôn làng.

Lễ chạm trán cho cô dâu, chú rể. Sau hai hoặc ba năm, khi nhà gái và buôn làng có thiện cảm tốt với chàng trai, thì gia đình nhà gái với già làng mới cho phép tổ chức cưới. Những “quy tắc” hôn nhân được áp dụng cả đối với bản thân và gia đình anh em, chị em kết nghĩa, cha con kết nghĩa hay cha đỡ đầu và con cháu của họ cũng phải tuân những “quy tắc” này. Họ quan niệm vợ chồng lấy nhau được xem như chuôi dao với lưỡi dao, như lửa với tro, nên ít có tình trạng chồng hoặc vợ bắt bồ, để dẫn đến li dị nhau.

Thường ngày khi chồng hay vợ chết, người góa phải để tang một năm. Những lý do thường dẫn đến li dị như vợ hoặc chồng bắt nhân tình, bỏ bễ nhiệm vụ trong gia đình, hay một trong hai người tuyệt đường sinh sản, có những bất hòa dẫn đến chửi mắng đánh đập nhau… Người gây ra việc li dị bị xử phạt rất nghiêm, nhất là trong trường hợp đã có con.

Phần đông phụ nữ người Mạ có chồng sớm

Xử phạt nghiêm khi li dị Ở người Mạ vợ chồng li dị nhau là một vấn đề rất liên hệ đối với đôi vợ chồng và cả hai họ dâu gia. Kẻ thông dâm vừa phải bắt vạ để tạ tội với ghế, vừa phải bồi hoàn cho người bị phụ bạc một số tài sản theo sự xét xử của tòa án phong tục.

Thường những người cưới vợ lẽ là những người giàu, có cơ ngơi rộng lớn (nhiều vườn, ruộng, gia súc) cần có thêm người để coi sóc, trông nom, phần đông là chủ làng. Cấm hôn nhân cận huyết thống Cũng giống như người Kinh, chế độ hôn nhân ở người Mạ cấm ngặt việc lấy nhau trong dòng tộc gần như con chú, con bác ruột và con dì.

Trước kia, chế độ hôn nhân ở người Mạ thường có quan hệ hôn nhân trong bộ tộc, ngày nay trong quan hệ hôn nhân người Mạ đã cho phép con gái trong làng được lấy chồng xa. Tuy nhiên người chồng có thể miễn tuân theo luật tục này và có thể tái hôn khi chưa miễn hạn tang, nếu anh ta được gia đình người vợ quá cố cho phép hoặc anh ta lấy chị em gái của người vợ quá khứ.

Trong hôn nhân, người Mạ không cho phép hôn phối lẫn lộn thứ tự anh em, ví như người anh lấy cô em làm vợ, thì người em không thể lấy chị của vợ anh mình được. Họ nhà trai mang lễ phẩm đến nhà gái. Ảnh: Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng. Từ quan hệ dâu gia mật thiết như trên, dẫn đến chồng chết, vợ được lấy em chồng hoặc vợ chết, chồng được lấy em vợ, nếu hai bên đều đồng tình để bảo vệ tài sản của gia đình lớn.

Mười ba tuổi đã có thể gả chồng và thường họ lấy chồng vào năm mười lăm tuổi. Bồ bịch được coi như một trọng tội và bị luật tục trừng phạt. Theo Làng Việt. Trường hợp vi phạm này bị trừng phạt nặng như tội loạn dâm trong một dòng máu

Trường hợp đôi trai gái này yêu thương nhau đến mức không thể bỏ nhau được, họ có thể dẫn nhau đến một vùng đất xa để chung sống. Đứa bé còn nhỏ thì nhất thiết phải sống với mẹ. Trường hợp này người Mạ rất quý và gia đình phía người vợ rất sẵn sàng bằng lòng để cả hai hoặc ba chị em cùng lấy một chồng.

Sau thời gian làm lụng, tích lũy được ít vốn họ có thể quay về làng cũ mua một con heo hoặc trâu để chịu phạt. Sau khi chia tay nhau, hai người đều có thể tự do tiếp tục cuộc hôn nhân mới.

Heo hoặc trâu này được mang trình cúng và mời cả làng cùng ăn, sau đó gia đình và xóm thôn mới bỏ qua chuyện cũ. Ngoại tình bị coi là trọng tội. Phần lớn đàn ông lấy vợ lẽ là do đề nghị của công việc hơn là vì thói bướm ong. Họ có thể lấy bất cứ người phụ nữ nào, thế nhưng đàn ông người Mạ thích lấy em vợ làm vợ lẽ, được như vậy thì gia đình vẫn hòa thuận, vợ cả và vợ lẽ đều cùng chung sức chăm lo vun vén cho gia đình.

Khi cặp vợ chồng người Mạ li dị, nếu người chồng bỏ vợ thì theo lề luật của buôn làng người chồng phải để lại quờ của nả, nhà cửa, ruộng vườn cho người vợ và ra đi tay không, về với gia đình ba má của mình. Trong hôn nhân họ tuân thủ rất nghiêm ngặt luật lệ của buôn làng, ít có trường hợp li dị và vi phạm lệ làng.

Cho phép đàn ông lấy vợ lẽ Ở người Mạ, hôn nhân một vợ, một chồng bền vững, vợ chồng gắn bó với nhau rất sâu nặng, tuy tầng lớp người Mạ cho phép người đàn ông có vợ lẽ, nhưng hiện tượng cưới vợ lẽ không nhiều. Nếu vợ quyết định bỏ chồng, người vợ cũng phải để lại sờ soạng tài sản cho chồng và ra về nhà cha mẹ tay không như trường hợp chồng bỏ vợ.